Σε ριζικό επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής τους καλούνται να προχωρήσουν οι δισκογραφικές εταιρείες στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, καθώς η συνεχώς αυξανόμενη πειρατεία, αλλά και η ψηφιακή διανομή της μουσικής αλλάζουν ραγδαία τα δεδομένα στην αγορά.
Η πραγματικότητα για τις ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες είναι πάρα πολύ σκληρή με το μέλλον τους να προδιαγράφεται δυσοίωνο εάν δεν βρεθούν οι κατάλληλες λύσεις για την αντιμετώπιση της αυξημένης πειρατείας στη χώρα μας, που τους έχει στοιχίσει τουλάχιστον 260 εκατ. ευρώ την τελευταία δεκαετία, αλλά και τη νέα απειλή που ακούει στο όνομα Διαδίκτυο.
Ο κλάδος της δισκογραφίας στην Ελλάδα έχει εισέλθει εδώ και αρκετά χρόνια σε περίοδο παρατεταμένης ύφεσης, με αποτέλεσμα να απασχολεί σήμερα μόνο το 1/3 του δυναμικού που απασχολούσε το 1998 και τις ετήσιες πωλήσεις των 32 εταιρειών που είναι και μέλη της Eνωσης Ελλήνων Παραγωγών Ηχογραφημάτων η οποία αποτελεί το ελληνικό τμήμα της IFPI (International Federation of Phonographic Industry) να μην ξεπερνούν τα 7 εκατ. τεμάχια δηλαδή περίπου 60 εκατ. ευρώ.
Ο τζίρος των δισκογραφικών εταιρειών παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας συνεχίζει κάθε χρόνο την πτωτική πορεία, ενώ ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πλέον ένας δίσκος ελληνικού ρεπερτορίου γίνεται «χρυσός» εάν υπερβεί πωλήσεις 10.000 τεμαχίων αντί για 50.000 την προηγούμενη δεκαετία. Σήμερα στην ελληνική αγορά δεν υπάρχει άλμπουμ το οποίο να καταγράφει πωλήσεις άνω των 100.000 τεμαχίων, όπως συνέβαινε παλαιότερα.
Η πειρατεία και όχι ακόμη το Ιντερνετ (λόγω της χαμηλής διείσδυσής του στα νοικοκυριά) αποτελεί τη βασική αιτία των προβλημάτων των ελληνικών δισκογραφικών εταιρειών, αλλά και κατ΄επέκταση των καταστημάτων που πωλούν μουσική. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 1998 τα σημεία πώλησης μουσικής σε ολόκληρη την Ελλάδα έφθαναν τα 2.500 και σήμερα πανελλαδικά δεν ξεπερνούν τα 250.
Στη χώρα μας η πειρατεία έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις με το ποσοστό να ξεπερνά κατά πολύ το 50%. Σύμφωνα με πρόσφατη στατιστική έρευνα που δημοσίευση η ΙFPI η χώρα μας βρίσκεται πλέον στη λίστα των χωρών άμεσης προτεραιότητας, όσον αφορά τη μουσική πειρατεία μαζί με χώρες, όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Βουλγαρία, η Τσεχία και η Ινδονησία.
Επίσης η Ενωση Διεθνών Πνευματικών Δικαιωμάτων (Ιnternational Intellectual Property Alliance-IIPA) που εδρεύει στις ΗΠΑ και εκπροσωπεί μεγάλο αριθμό βιομηχανιών προϊόντων πνευματικής ιδιοκτησίας πρότεινε στην αμερικανική κυβέρνηση να συμπεριληφθεί η Ελλάδα στη λίστα 301 των «υπό εποπτεία» χωρών, λόγω των επιπέδων πειρατείας στη χώρα μας. Εάν δεν υπάρξει άμεσα βελτίωση του προβλήματος της πειρατείας, δεν αποκλείεται η Ελλάδα να υποστεί συγκεκριμένες εμπορικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ, προειδοποιεί η IFPI.
Oι επιπτώσεις
Οι επιπτώσεις για το κλάδο της μουσικής στην Ελλάδα από το σοβαρό πρόβλημα της πειρατείας είναι πολλές. Τρεις μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες αναγκάστηκαν να κλείσουν οριστικά την παραγωγή του ελληνικού ρεπερτορίου. Οι υπόλοιπες ακόμη και σήμερα καταφεύγουν σε συνεχή μείωση του προσωπικού, ενώ ο αριθμός των τηλεοπτικών video clips ανά CD album έχει περιοριστεί σχεδόν στο 1/3.
Εκτός από τα μικρά μαγαζιά λιανικής πώλησης δίσκων, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν οδηγηθεί σε πτώχευση, σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι μεγάλες αλυσίδες πώλησης μουσικής της χώρας μας.
Ο οικονομικός αντίκτυπος για τις ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες είναι πολύ μεγάλος. Οι πωλήσεις των 32 δισκογραφικών εταιρειών μελών της IFPI για τη δεκαετία 1996-2006 διαμορφώνεται στα 76,5 εκατ. τεμάχια. Για την ίδια περίοδο οι αντίστοιχες πωλήσεις των πειρατικών CD (με βάση ότι το ποσοστό πειρατείας είναι στο 50%) είναι περίπου 34 εκατ. τεμάχια. Με βάση τη μέση τιμή χονδρικής πώλησης του CD από τις δισκογραφικές, που διαμορφώνεται στα 7,5 ευρώ, τα διαφυγόντα έσοδα της ελληνικής μουσικής βιομηχανίας πλησιάζουν τα 260 εκατ. ευρώ.
Το σύνολο της απώλειας του τζίρου των καταστημάτων λιανικής, με μέση τιμή πώλησης CD τα 13 ευρώ, φθάνει για την τελευταία δεκαετία τα 450 εκατ. ευρώ. Οι επιπτώσεις όμως δεν σταματούν εδώ, καθώς απώλειες εσόδων καταγράφουν και τα εργοστάσια κατασκευής CD και DVD που λειτουργούν στην Ελλάδα, οι οποίες υπολογίζονται στα 31 εκατ. ευρώ για την τελευταία δεκαετία, και οι διαφημιστικές εταιρείες με απώλεια τζίρου 26 εκατ. ευρώ.
Το διαδίκτυο
Το Iντερνετ από την άλλη πλευρά έρχεται να προστεθεί στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες. Προς το παρόν η χαμηλή διείσδυσή του στα νοικοκυριά δεν έχει καταστήσει το πρόβλημα τόσο οξύ, ωστόσο η προώθηση του broadband θα δημιουργήσει νέα δεδομένα.
Σήμερα από το 3-4% των Ελλήνων χρηστών που χρησιμοποιούν το Ίντερνετ για αγορές, τουλάχιστον το 70% προχωρεί σε αγορές μουσικής, ενώ εκπρόσωποι ελληνικών site από τα οποία μπορεί κανείς να κατεβάσει νόμιμα μουσική εκτιμούν ότι έως το 2010 η αξία της μουσικής που θα κατεβάζουν οι χρήστες στη χώρα μας θα φθάνει τα 3 εκατ. ευρώ.
Η ελληνική αγορά νόμιμης διανομής ψηφιακής μουσικής μέσω Διαδικτύου υπολογίζεται ότι παρουσίασε πωλήσεις ύψους 300.000 ευρώ την περασμένη χρονιά και το μέλλον της μουσικής γενικότερα στη χώρα μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ψηφιακή διανομή.
Σε αυτό το σημείο όμως πρέπει να σημειωθεί ότι και πάλι προκύπτει το σοβαρό πρόβλημα της πειρατείας, καθώς το file sharing, δηλαδή η ανταλλαγή αρχείων μεταξύ των χρηστών του Ιnternet, δίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής μουσικής δωρεάν.
Οι εταιρείες
Η ελληνική, αλλά και η παγκόσμια μουσική βιομηχανία δίνει μια πραγματική μάχη εδώ και αρκετό καιρό για να αντιμετωπίσει τη νέα πραγματικότητα, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να έχει βρει την κατάλληλη στρατηγική που θα της δώσει τη δυνατότητα να ανταποκριθεί με επάρκεια στις προκλήσεις του μέλλοντος και να μην οδηγηθούν μεγάλοι, αλλά και μικροί όμιλοι σε κατάρρευση.
Η κατάσταση στο εξωτερικό δεν είναι καλύτερη από ό,τι στην Ελλάδα, καθώς εκτός από τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα των δισκογραφικών εταιρειών, που έχουν οδηγήσει σε συγχωνεύσεις και εξαγορές, αρκεί ένα άλμπουμ να κάνει πωλήσεις 300.000 τεμαχίων για να βρεθεί στο νούμερο ένα του Billboard, κάτι ανήκουστο για το παρελθόν.
Το πρόβλημα όπως το υπογραμμίζουν αναλυτές είναι ότι οι δισκογραφικές εταιρείες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τη νέα τάξη πραγμάτων και να προσαρμοσθούν σε αυτή. Παλαιότερα οι καταναλωτές δεν είχαν τόσες πολλές επιλογές πρόσβασης σε μουσική, καθώς υπήρχε μόνο το ραδιόφωνο και η αγορά δίσκου, κασέτας ή cd. H τεχνολογία με το Διαδίκτυο, το mp3, τα κινητά τηλέφωνα κ.λπ. αλλάζει ραγδαία τη δυνατότητα πρόσβασης. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι στο άμεσο μέλλον οι πωλήσεις μουσικής θα αντιστοιχούν μόνο στο 30% των συνολικών εσόδων ενός καλλιτέχνη, καθώς τα υπόλοιπα έσοδα θα προέρχονται από συναυλίες, κ.ά.
H κατακόρυφη πτώση των πωλήσεων CD δεν αποτελεί χαρακτηριστικό μόνο της ελληνικής αγοράς. Στις ΗΠΑ οι πωλήσεις μειώθηκαν πέρυσι κατά 15% και στον Καναδά κατά 35%, ενώ η πτώση ήταν κατακόρυφη για μεγάλες αγορές στην Ευρώπη, όπως η Γερμανία, η οποία με πληθυσμό άνω των 82 εκατ. κατοίκων εμφανίζει ετήσιες πωλήσεις CD πολύ χαμηλότερες από τις αντίστοιχες στην πολύ μικρότερη πληθυσμιακά Πολωνία.
Στις ΗΠΑ η αγορά της ψηφιακής μουσικής (με κατέβασμα αρχείων από το Διαδίκτυο) έφθασε πέρυσι το 1 δισ. δολάρια. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι τις τελευταίες εβδομάδες ο Τύπος στις ΗΠΑ ασχολείται συνεχώς με τον κ. Ρικ Ρούμπιν τον νέο επικεφαλής της Sony Columbia Records, με δημοσιεύματα που όλα θέτουν το ίδιο ερώτημα, εάν θα μπορέσει δηλαδή ο γκουρού του χώρου να σώσει την παγκόσμια μουσική βιομηχανία.
Η απάντηση για τα προβλήματα των ελληνικών δισκογραφικών εταιρειών είναι αρχικά η πάταξη της πειρατείας και στη συνέχεια η εφαρμογή ενός νέου μοντέλου που θα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της τεχνολογίας.
Το μέλλον για τη λιανική
Οπως προαναφέρθηκε η κρίση στη μουσική βιομηχανία έχει επηρεάσει σημαντικά και τις αλυσίδες λιανικής στη χώρα μας, αλλά και στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα μέχρι πριν από λίγα χρόνια υπήρχαν πολλά δισκοπωλεία στην Αττική, αλλά και στην Περιφέρεια τα οποία όμως έδωσαν τη θέση τους σε νέες μεγάλες αλυσίδες οι οποίες έχουν υποστεί και αυτές κατακόρυφη πτώση πωλήσεων.
Το κανάλι της διανομής στην Ελλάδα έχει αλλάξει την τελευταία διετία με την ανάπτυξη μεγάλων εγχώριων και πολυεθνικών αλυσίδων ηλεκτρονικών που έχουν προσθέσει στα προϊόντα τους και CD. Το πιο πιθανό είναι το CD στην Ελλάδα να υπάρχει σε καταστήματα μαζί όμως και με άλλα προϊόντα, π.χ. βιβλία και είδη τεχνολογίας.
Οι αλυσίδες πώλησης μουσικής διανύουν όμως κρίση και στο εξωτερικό με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το κλείσιμο της ιστορικής αλυσίδας CD Τower Records στις ΗΠΑ που αποτελεί την πιο σοβαρή ένδειξη της σημερινής κατάστασης του κλάδου.
Η επίσης ιστορική αλυσίδα καταστημάτων μουσικής στη Βρετανία, η HMV, για πρώτη φορά στην 86ετή πορεία της προχωρεί σε ριζική αναδιοργάνωση των καταστημάτων της. Τα νέα καταστήματα θα είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις της νέας τεχνολογίας, διαθέτοντας ηλεκτρονικούς υπολογιστές από όπου ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να αγοράσει ένα τραγούδι ή άλμπουμ αποθηκεύοντάς του σε ένα memory stick, ή απευθείας στο MP3player. Η HMV προχωρά σταδιακά στην εξάπλωση των καταστημάτων νέας γενιάς με κόστος που θα ξεπεράσει τα 20 εκατ. στερλίνες.
Στην Ελλάδα
* Στην Ελλάδα οι δισκογραφικές εταιρείες απασχολούν σήμερα το 1/3 του προσωπικού που απασχολούσαν πριν από μια δεκαετία.
* Τρεις μεγάλες δισκογραφικές έχουν σταματήσει την παραγωγή cd Ελλήνων καλλιτεχνών.
* Η πειρατεία ξεπερνά το 50%.
* Οι ετήσιες πωλήσεις των δισκογραφικών εταιρειών στην ελληνική αγορά δεν ξεπερνούν τα 7 εκατ. τεμάχια.
* Τα καταστήματα πώλησης μουσικής μειώθηκαν από 2.500 το 1998 σε μόλις 250 σήμερα πανελλαδικά.
* Οι πωλήσεις πειρατικών CD την τελευταία δεκαετία στην ελληνική αγορά έχουν φθάσει τα 34 εκατ. τεμάχια.
* Το σύνολο της απώλειας εσόδων της ελληνικής δισκογραφίας από την πειρατεία την τελευταία δεκαετία φθάνει τα 260 εκατ. ευρώ.
* Το σύνολο της απώλειας του τζίρου των καταστημάτων λιανικής από την πειρατεία στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία φθάνει τα 450 εκατ. ευρώ.
* Εως το 2010 οι Ελληνες χρήστες Ιντερνετ θα «κατεβάζουν» μουσική αξίας 3 εκατ. ευρώ.
* Η αγορά μουσικής ψηφιακά και νόμιμα μέσω Διαδικτύου στην Ελλάδα έφθασε πέρυσι τα περίπου 300.000 ευρώ.
Της Μελίνας Καλαμπόκα από την Ναυτεμπορική
