Υπάρχουν κάποιες στιγμές, που αυτό το... κάτι, έρχεται εκεί που δεν το περιμένεις και αλλάζει για πάντα τον κόσμο σου... Αυτό συμβαίνει σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Έτσι και για τον αθλητισμό και συγκεκριμένα το μπάσκετ, η εμφάνιση της Γιουγκοπλάστικα (μετέπειτα ΠΟΠ 84’) στο προσκήνιο, στα τέλη της δεκαετίας του 80’, έβαλε στο παιχνίδι την φρεσκάδα, την ζωντάνια και την άγνοια κινδύνου. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με το υπερχειλίζον ταλέντο, πέρασαν το μπάσκετ στην εποχή του... αθλητικού Διαφωτισμού.

Οι... Διαφωτιστές

Με προπονητή τον Μπόζινταρ Μάλκοβιτς και τεχνικό σύμβουλο τον προφέσορα Άτσα Νίκολιτς και παίχτες μερικά από τα μεγαλύτερα ταλέντα που έβγαλε το παγκόσμιο μπάσκετ, η πορεία προς την δόξα για την ομάδα του Σπλιτ ξεκινάει το 1988-89.  Πρώτα «βιολιά» ο μέγιστος Τόνι Κούκοτς, ίσως ο πιο ολοκληρωμένος και θεαματικότερος Ευρωπαίος μπασκετμπολίστας όλων των εποχών και ο ανεπανάληπτος σέντερ Ντίνο Ράτζα. Περάσοβιτς, Σόμπιν, Σρετένοβιτς, Ιβάνοβιτς, Γκίζμιτς, Μπούριτς, Λόβριτς, Τόμιτς, Παβίσεβιτς, Τάμπακ, ακολουθούσαν από κοντά, συνθέτοντας έτσι ένα νεανικό (οι περισσότεροι ήταν... αμούστακα παιδιά) σύνολο που διέλυε όποιον αντίπαλο έβρισκε στο διάβα του. Στο φάϊναλ-φορ του Μονάχου, με την συμμετοχή και του Άρη τα... τρομερά μωρά του Μάλκοβιτς που θεωρούνταν αουτσάιντερ,  νικούν στον ημιτελικό την Μπαρτσελόνα του Σαν Επιφάνιο και του Νόρις με 87-77, παραδίδοντας μαθήματα γρήγορου και θεαματικού μπάσκετ. Στον τελικό ο εκπληκτικός Σρετένοβιτς... σβήνει  τον ισραηλινό αστέρα της Μακάμπι Ντορόν Τζάμσι, οι Κούκοτς (18 πόντους), Ράτζα (20 πόντους) και ο έμπειρος Ιβάνοβιτς (12 πόντους) κάνουν την δουλειά τους και ο πρώτος τίτλος είναι γεγονός. Το τελικό σκορ 75-69 ενάντια στην πανίσχυρη Μακάμπι Τελ Αβίβ είναι απλά ένα μήνυμα για την συνέχεια...

Παράσταση για ένα ρόλο

1989-90. Σαραγόσα. Ενισχυμένη με τον μετέπειτα σέντερ του ΠΑΟΚ Ζόραν Σάβιτς η Γιουγκοπλάστικα έδειχνε έτοιμη για το δεύτερο σερί κύπελλο πρωταθλητριών. Στον ημιτελικό απέναντι στη Λιμόζ οι Δαλματοί νικούν εύκολα 101-83 με τον Περάσοβιτς (24 πόντους) να  κάνει ένα από τα καλύτερα παιχνίδια στην καριέρα του. Από κοντά τον ακολουθεί και ο υπερπολύτιμος Ντούσκο Ιβάνοβιτς με 20 πόντους. Αντίπαλος στο μεγάλο τελικό αυτή την φορά η Μπαρτσελόνα. Κούκοτς-Ράτζα μεταμορφώνονται σε δήμιοι των μπλαουγκράνα και το  ηλεκτρονικό ταμπλό του γηπέδου δείχνει 72-67. Η δεύτερη σερί κατάκτηση του τροπαίου επιβεβαιώνει το ήδη εμφανές. Οι... τρελοί Γιουγκοσλάβοι δεν έχουν αντίπαλο.

Το τελευταίο ταγκό στο Παρίσι

1990-91. Χωρίς του Ράτζα, Ιβάνοβιτς και Σόμπιν και με νέο προπονητή τον μετέπειτα κόουτς του Παναθηναϊκού Ζέλικο Παβλίσεβιτς η αρμάδα του Σπλιτ με νέα ονομασία πλέον (ΠΟΠ 84’), πιο ώριμη από ποτέ, πηγαίνει στο φάϊναλ-φορ του Παρισιού για άλλη μία φορά με τον τίτλο του φαβορί. Ο Αμερικανός Λέστερ και ο Νάγκλιτς ήταν τα νέα πρόσωπα στην ομάδα, ενώ πλέον ηγετικό ρόλο μαζί με τον Κούκοτς, είχε ο Ζόραν Σάβιτς. Στον ημιτελικό οι εκπληκτικοί «πλάβι» αποδίδοντας μπάσκετ απίστευτης ομορφιάς νικούν πιο εύκολα απ’ότι δείχνει το τελικό σκορ (93-87) την ιταλική Σκαβολίνι του Πέζαρο. Ο Σάβιτς πετυχαίνει 25 πόντους, αλλα τα καλύτερα τα... φυλάει για τον τελικό απέναντι ,στη δύσμοιρη, πάλι Μπαρτσελόνα. Το αποτέλεσμα (70-65) κάνει τους εκπληκτικούς μπέμπηδες του Παβλίσεβις την μοναδική ομάδα ως τώρα που έχει κατακτήσει 3 συνεχόμενα τρόπαια.

Το τέλος της αθωότητας

Έπειτα και από αυτή τη νίκη, τα τρομερά μωρά του Σπλιτ χάνονται από το προσκήνιο. Η ομάδα διαλύεται επί της ουσίας λόγω του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία και οι περισσότεροι από τους παίχτες της βρίσκουν «καταφύγιο» σε μεγάλα πρωταθλήματα της Ευρώπης, ακόμα και στον μαγικό κόσμο του ΝΒΑ.

Η ιστορία όμως τους είχε γράψει με «χρυσά γράμματα» στο πάνθεον των κορυφαίων της καλαθοσφαίρισης. Για όσους αγαπάμε τον αθλητισμό και ιδιαίτερα το μπάσκετ, οι κατεβασίες του Παβίσεβις, η διορατικότητα του Ιβάνοβιτς και του Σρετένοβιτς, οι μάχες του Περάσοβιτς και του Τάμπακ, οι τάπες και τα καλάθια του Ράτζα και του Σάβιτς, τα ριμπάουντ, το σκοράρισμα, η ταχύτητα, τα καρφώματα και οι εκπληκτικές ασίστ του μοναδικού Τόνι Κούκοτς, θα μείνουν χαραγμένα στην μνήμη μας. Οι παραστάσεις των «πλάβι» μπορεί να τελείωσαν, η μαγεία τους όμως παραμένει.