Μιά φορά και έναν καιρό, υπήρχαν κάποια αθλήματα που αποτελούσαν μέρος του μεγαλύτερου αθλητικού γεγονότος του πλανήτη. Αλλά οι καιροί αλλάζουν και από το Ολυμπιακό προσκήνιο βρέθηκαν στο παρασκήνιο. Κάποια απ' αυτά εξακολουθούν να γνωρίζουν άνθιση, κάποια «φυτοζωούν» και κάποια σβήστηκαν εντελώς από τον παγκόσμιο αθλητικό χάρτη.


Ο λόγος για τα αθλήματα και αγωνίσματα εκείνα, που κάποτε γνώριζαν στιγμές Ολυμπιακής δόξας, αλλά κάποια στιγμή βρέθηκαν εκτός Ολυμπιακών Αγώνων και έκτοτε ακολουθούν τη δική τους «αυτόνομη» πορεία, που μπορεί μεν, σε κάποιες περιπτώσεις, να είναι ιδιαίτερα επιτυχημένη, αλλά τους λείπει η λάμψη και το κύρος που προσδίνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Λείπει η παγκοσμιοποίηση και η αίγλη που μόνο μέσω των Ολυμπιακών Αγώνων εξασφαλίζονται και έτσι όσα από τα αθλήματα αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν, έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα σε σχέση μ αυτά που περιλαμβάνονται στο Ολυμπιακό πρόγραμμα.

Περασμένα μεγαλεία, λοιπόν, για αθλήματα όπως η Διελκυστίνδα, το Κρόκετ, το Λακρός, το Πομ, το Ρόκε, το Ράκετς, το Πόλο, το Κρίκετ, το Ράγκμπι, η Αναρρίχηση επί κάλω και οι αγώνες μηχανοκίνητων σκαφών. Θα πρέπει, βέβαια, να σημειωθεί πως στα πρώτα χρόνια από την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, οι διοργανώτριες πόλεις, είχαν τη δυνατότητα να προσθέτουν ή να αφαιρούν αθλήματα και αγωνίσματα από το Ολυμπιακό πρόγραμμα. Αργότερα όμως τα πράγματα άλλαξαν καθώς η ΔΟΕ θέσπισε κανόνες με όρους και προϋποθέσεις για να συμπεριληφθεί ένα άθλημα στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων:

* Αν πρόκειται για άνδρες, θα πρέπει να είναι διαδεδομένο σε τουλάχιστον 75 χώρες και σε τέσσερις ηπείρους, ενώ,

* Αν πρόκειται για γυναίκες, θα πρέπει να είναι διαδεδομένο σε 40 χώρες και σε τρεις ηπείρους.


Διελκυστίνδα (Tug-of-War)
Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά το κάθε ένα από τα «ξεχασμένα» αθλήματα, αρχίζοντας από τη Διελκυστίνδα (Tug-of-War), η οποία ήταν στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1900, 1904, 1908, 1912 και 1920, αλλά και στη «μεσοολυμπιάδα» που έγινε το 1906 στην Αθήνα. Στην Ολυμπιακή θητεία του, υπολογιζόταν ως ένα από τα αγωνίσματα του Στίβου, αλλά αργότερα «αυτονομήθηκε» και πλέον είναι ένα ανεξάρτητο άθλημα, με δική του δομή και οργάνωση με Διεθνή Ομοσπονδία, αναγνωρισμένη από τη ΔΟΕ. Πρόκειται για ένα ελληνικότατο άθλημα δύναμης που χρονολογείται από το 500 π.Χ. Αναφέρεται ως ιδανική άσκηση βελτίωσης της φυσικής κατάστασης και τέλεια προπόνηση για πολλά άλλα αθλήματα. Στις μέρες μας εξακολουθεί να είναι το ίδιο απλό όσον αφορά τους κανονισμούς, αλλά πλέον διεξάγεται τόσο σε κλειστά όσο και ανοικτά στάδια.

Η κάθε ομάδα (ανδρών ή γυναικών) αποτελείται από οκτώ άτομα, το συνολικό σωματικό βάρος των οποίων πρέπει να είναι το ίδιο μ αυτό της αντιπάλου ομάδας. Το σχοινί που χρησιμοποιείται είναι από κάνναβη και το μήκος του κυμαίνεται από 33,5 έως 36 μέτρα, ενώ η διάμετρός του είναι μεταξύ 10 και 12,5 εκατοστών. Οι αθλητές-κλειδιά της κάθε ομάδας είναι ο (η) αρχηγός, ο πρώτος στη σειρά και ο τελευταίος που τυλίγει (μια φορά) την άκρη του σχοινιού γύρω από τη μέση του, γι αυτό και αποκαλείται anchor (άγκυρα). Νικήτρια αναδεικνύεται η ομάδα εκείνη που θα τραβήξει κατά τέσσερα μέτρα προς το μέρος της το κέντρο του σχοινιού, το οποίο πριν την έναρξη του αγώνα βρίσκεται ακριβώς πάνω από το σημείο εκκίνησης.

Στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων η Ελλάδα μετείχε δύο φορές στο αγώνισμα της Διελκυστίνδας (1904 και 1906). Την πρώτη φορά, στο Σεντ Λιούις των ΗΠΑ την ομάδα μας αποτελούσαν οι Νικόλαος Γεωργαντάς, Περικλής Κακούσης, Δημήτρης Δημητρακόπουλος, Αναστάσιος Γεωργόπουλος και Βασίλειος Μέταλος, ενώ τη δεύτερη, στη «Μεσοολυμπιάδα» της Αθήνας, οι Αντώνης Τσίτας, Σπύρος Βέλλας, Παναγιώτης Τριβουλίδης, Βασίλειος Ψάχος, Γεώργιος Ψάχος, Κωνσταντίνος Λάζαρος, Σπύρος Λάζαρος και Γεώργιος Παπαχρήστου.

Στις μέρες μας το άθλημα της Διελκυστίνδας «καλλιεργείται» σε 28 κράτη, όπου υπάρχουν αντίστοιχες εθνικές ομοσπονδίες-μέλη της Διεθνούς, αλλά όχι στην Ελλάδα, τη χώρα από την οποία ξεκίνησε.



Κρόκετ (Croquet)
Το άθλημα του Κρόκετ (Croquet) υπήρχε στο Ολυμπιακό πρόγραμμα μόνο μία φορά και συγκεκριμένα στους Αγώνες του 1900, στο Παρίσι. Είναι ένα άθλημα που παίζεται στο χόρτο και εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία, γύρω στο 1850. Παίζεται με τέσσερις μπάλες (μπλε, κόκκινη, μαύρη και κίτρινη), από τις οποίες η μπλε και η μαύρη παίζουν πάντα εναντίον της κόκκινης και της κίτρινης. Έχουμε αγώνες μονούς και διπλούς (όπως στο τένις) και κάθε παίκτης χτυπά τις μπάλες του με ένα ξύλινο «σφυρί», στοχεύοντας να τις περάσει μέσα από 6 μικροσκοπικά «τέρματα» ακολουθώντας συγκεκριμένη πορεία. Στα μονά κάθε παίκτης χρησιμοποιεί και τις δύο μπάλες, ενώ στα διπλά ο κάθε ένας από μία.

Οι δύο παίκτες ξεκινούν από αντίθετες διευθύνσεις και στόχος τους είναι να περάσουν με τη σειρά τις μπάλες τους μέσα από τα 6 τερματάκια και να χτυπήσουν πρώτοι το ξύλινο παλούκι που βρίσκεται στο κέντρο του γηπέδου. Αφού γίνει αυτό ο κάθε παίκτης ακολουθεί αντίστροφη πορεία περνώντας τις μπάλες μέσα από τα τερματάκια, κοκ. Στις μέρες μας το συγκεκριμένο άθλημα υφίσταται στην Αγγλία, στις πρώην αποικίες της και στις ΗΠΑ.



Πόλο (polo)
Το Πόλο (polo), είναι ένα άθλημα με πολύ μεγάλη ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων, όταν, σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία, παιζόταν στις πεδιάδες της Ασίας, την αρχαία Περσία, την Κίνα και την Ινδία. Στην ιστορία αναφέρεται ως το άθλημα που προτιμούσαν οι Βασιλείς, Αυτοκράτορες, Σουλτάνοι, Σάχηδες, Χάν και Χαλίφηδες και είναι το αρχαιότερο ομαδικό σπορ. Ωστόσο, παρά τα όσα υποστηρίζει η Διεθνής Ομοσπονδία, πρέπει να επισημάνουμε πως το Πόλο έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, ξεκινώντας από τη Μακεδονία του Μεγάλου Αλέξανδρου όπου αποτελούσε δημοφιλή τρόπο διασκέδασης των στρατευμάτων του. Όταν το 334-333 πΧ ο Μέγας Αλέξανδρος νίκησε τις στρατιές του Δαρείου, το παιχνίδι πέρασε στους Πέρσες και σταδιακά διαδόθηκε στη Μογγολία, την Κίνα, το Θιβέτ, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν. Στη συνέχεια, εξαπλώθηκε σ όλο τον κόσμο και είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στη Βρετανία, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και βέβαια στην Ασία.

Το Πόλο, ήταν στο Ολυμπιακό πρόγραμμα στους αγώνες του 1900 (Παρίσι), 1908 (Λονδίνο), 1920 (Αμβέρσα), 1924 (Παρίσι), και 1936 (Βερολίνο). Παίζεται σε ανοικτό γήπεδο χόρτου (αλλά και σε κλειστές αρένες) και κάθε ομάδα αποτελείται από ιππείς. Κάθε ιππέας έχει συγκεκριμένα καθήκοντα και καταλαμβάνει συγκεκριμένη θέση στο γήπεδο. Ο αγώνας περιλαμβάνει 6 γύρους, κάθε ένας από τους οποίους διαρκεί 7 λεπτά για να μην κουράζονται τα άλογα, τα οποία επιτρέπεται να συμμετέχουν μόνο μέχρι δύο γύρους. Οι παίκτες υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το μακρύ «μπαστούνι» με πλατύ άκρο σαν σφυρί, με το δεξί χέρι, ενώ τα γκολπόστ έχουν μήκος 7,3 μέτρα και ύψος 3 μέτρα και οι διαστάσεις του γηπέδου είναι 180x275 μέτρα. Σήμερα το Πόλο παίζεται σε 60 χώρες.



Λακρός (Lacrosse)
Το Λακρός (Lacrosse), υπήρξε Ολυμπιακό άθλημα στους αγώνες του 1904 και του 1908. Πρόκειται για ένα επίσης αρχαίο άθλημα, το αρχαιότερο στη Βόρεια Αμερική. Έλκει την καταγωγή του από τους Ινδιάνους της Βόρειας Αμερικής, κυρίως του Καναδά και παιζόταν μεταξύ των διαφόρων φυλών, για να λύσουν τις μεταξύ τους διαφορές, να γιατρέψουν αρρώστιες και για να δημιουργήσουν δυνατούς και αρρενωπούς άνδρες. Οι Γάλλοι που κατέλαβαν τις περιοχές αυτές του Καναδά ονόμασαν το συγκεκριμένο παιχνίδι Λακρός και το 1636 άρχισε η μετεξέλιξή του.

Η κάθε μια από τις δύο ομάδες αποτελείται από 10 παίκτες (ένας τερματοφύλακας, τρεις αμυντικοί, τρεις μέσοι και τρεις επιθετικοί), ο καθένας από τους οποίους είναι εφοδιασμένος με ένα «μπαστούνι» που μοιάζει με απόχη και μ' αυτό χειρίζεται το μπαλάκι, με στόχο να πετύχει γκολ στο αντίπαλο τέρμα. Αυτή τη στιγμή το Λακρός γνωρίζει μεγάλη άνθιση στις ΗΠΑ και τον Καναδά και μάλιστα υπάρχουν δύο επαγγελματικά πρωταθλήματα στα πρότυπα του ΝΒΑ, κολλεγιακά πρωταθλήματα κλπ. Εκτός Αμερικής το Λακρός παίζεται σε Αυστραλία, Αγγλία, Σκωτία, Ιαπωνία, Σουηδία, Νότια Κορέα, Νέα Ζηλανδία, Γερμανία και Τσεχία.



Πομ (Jeu de Paume)
Το Πομ (Jeu de Paume) ήταν Ολυμπιακό άθλημα στους Αγώνες του 1908, στο Λονδίνο. Πρόκειται για ένα συνδυασμό τένις και σκουός και παίζεται σε κλειστά γήπεδα. Γνώρισε μεγάλη άνθιση στη Γαλλία την εποχή του Λουδοβίκου του 14ου, αλλά μετά τη Γαλλική επανάσταση περιορίστηκε σημαντικά καθώς είχε συνδεθεί με τον βασιλιά. Το ίδιο άθλημα υπήρχε και στην Αγγλία, με την ονομασία «Real tennis» (αληθινό ή πραγματικό τένις) και στην Αυστραλία με την ονομασία "Royal tennis" (βασιλικό τένις), καθώς επίσης και στις ΗΠΑ. Το άθλημα αυτό έπαιζαν καλόγεροι στις αυλές των μοναστηριών, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και γρήγορα έγινε το αγαπημένο σπορ των Γάλλων και Βρετανών αριστοκρατών. Παίζεται σε κλειστά γήπεδα με μπαλάκια και ξύλινες ρακέτες που μοιάζουν με μεγάλα κουτάλια και αν το μπαλάκι χτυπήσει στους τοίχους το παιχνίδι συνεχίζεται κανονικά.

Ράκετς (Rackets)
Το Ράκετς (Rackets), είναι άλλη μία παραλλαγή ενός συνδυασμού τένις και σκουός. Παίζεται επίσης σε κλειστά γήπεδα μεταξύ δύο ή τεσσάρων παικτών και έκανε τη μοναδική εμφάνισή του σε Ολυμπιακούς Αγώνες, το 1908 στο Λονδίνο, όπως και το Πομ. Ήταν ένα άθλημα που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα μεταξύ των κρατουμένων για χρέη στις φυλακές και μετά επεκτάθηκε και έξω απ αυτές. Παίζεται με σκληρή μπάλα και ρακέτες με χορδές, ενώ στο παιχνίδι συμμετέχουν και οι τέσσερις τοίχοι που περικλείουν το τερέν.

Ράγκμπι
Το Ράγκμπι, ασφαλώς είναι από τα πιο γνωστά αθλήματα σήμερα και διεκδικεί με αξιώσεις την επάνοδό του στο Ολυμπιακό πρόγραμμα, στο οποίο συμπεριλαμβανόταν το 1908 (Λονδίνο), 1920 (Αμβέρσα) και 1924 (Παρίσι). Η ιστορία του ξεκινά εδώ και 150 χρόνια και στις μέρες μας παίζεται από περίπου 3 εκατομμύρια αθλητές και στις πέντε ηπείρους.

Το Ράγκμπι παίζεται σε γήπεδα από χόρτο με δύο ομάδες από 15 παίκτες η κάθε μία και με οβάλ μπάλα. Είναι ένα καθαρά ανδρικό σπορ με σκληρά μαρκαρίσματα, βίαιες συγκρούσεις και δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε σοβαρούς τραυματισμούς. Ο αγωνιστικός χώρος είναι ένα ορθογώνιο που περιβάλλεται από τις γραμμές των τερμάτων και τις πλάγιες γραμμές. Το τέρμα αποτελείται από δύο όρθια δοκάρια που ενώνονται με μία οριζόντια μπάρα και είναι τοποθετημένο στο κέντρο της γραμμής του τέρματος. Η οριζόντια μπάρα έχει μήκος 5,60 μέτρα και βρίσκεται σε ύψος 3 μέτρων από το έδαφος. Το ύψος των δοκαριών πάνω από τη μπάρα πρέπει να είναι τουλάχιστον 3,40 μέτρα και θεωρούνται ότι εκτείνονται απεριόριστα προς τα πάνω.



Κρίκετ
Το Κρίκετ, ήταν στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών μόνο μία φορά και συγκεκριμένα το 1900, στο Παρίσι. Πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία πριν από 5-6 αιώνες σαν ένα απλό άθλημα με μπάλα και μπαστούνι. Από τα μέσα του 16ου αιώνα έγινε γνωστό ως Κρίκετ και από το 1700 παιζόταν σύμφωνα με επίσημους κανονισμούς. Παίζεται μεταξύ δύο ομάδων με 11 παίκτες σε γήπεδο με χόρτο και με δύο υποδοχές (τέρματα) που απέχουν μεταξύ τους 20,12 μέτρα. Κάθε ομάδα αγωνίζεται με τη σειρά έχοντας κάθε φορά δύο παίκτες με μπαστούνια μέσα στο γήπεδο.

Γκολφ
Το Γκολφ, ήταν Ολυμπιακό άθλημα στους Αγώνες του 1900 (άνδρες και γυναίκες) και του 1904 (μόνο άνδρες). Είναι από τα αθλήματα που γνωρίζουν μεγάλη άνθιση διεθνώς και θεωρείται σχεδόν σίγουρο πως θα επανέλθει στο Ολυμπιακό πρόγραμμα.

Το σύγχρονο Γκολφ ξεκίνησε πριν τέσσερις αιώνες από τη Σκωτία και γρήγορα εξαπλώθηκε σ όλο τον κόσμο. Οι αθλητές που αγωνίζονται μόνοι ή σε ζευγάρια χρησιμοποιούν διάφορα μπαστούνια για να προωθήσουν μία μικρή μπάλα με σκοπό να τη ρίξουν σε ορισμένες τρύπες με όσο το δυνατόν λιγότερα χτυπήματα. Υπάρχουν 18 διαδοχικές τρύπες και το τμήμα του γηπέδου στο οποίο ανήκει η κάθε μία περιβάλλεται ή περιέχει εμπόδια, όπως εκτάσεις με άμμο, ρυάκια και δύσβατο έδαφος.



Aγώνες με μηχανοκίνητα σκάφη, Roque, κα
Τελευταία ξεχασμένα αθλήματα είναι οι αγώνες με μηχανοκίνητα σκάφη που ήταν στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1908 (Λονδίνο) και το Ρόκε (Roque), ένα παρόμοιο με το Κρόκετ άθλημα που ήταν στο πρόγραμμα των Αγώνων του 1904.



Εκτός από τα «ξεχασμένα αθλήματα», υπάρχουν και ξεχασμένα αγωνίσματα που αποτελούσαν μέρος κάποιων αθλημάτων αλλά στη συνέχεια εξοβελίστηκαν. Παράδειγμα, η Αναρρίχηση επί Κάλω, που ήταν αγώνισμα της Γυμναστικής στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, το 1896 στην Αθήνα. Οι αθλητές έπρεπε να αναρριχηθούν σε ένα σχοινί που κρεμόταν από ύψος 14 μέτρων και νικητής ήταν αυτός που θα έφτανε πιο γρήγορα στην κορυφή. Σ αυτό το αγώνισμα η χώρα μας κατέκτησε το χρυσό και το ασημένιο μετάλλιο με τους Νίκο Ανδρικόπουλο και Θωμά Ξενάκη.

Αρκετά ξεχασμένα αγωνίσματα έχει να επιδείξει και ο στίβος, όπως η κούρσα των 60 μ (1900, 1904), ο δρόμος πέντε μιλίων (1906, 1908), τα 200 μ εμπόδια (1900, 1904), ατομικός αγώνας ανωμάλου δρόμου 8000 μ (1912), 10000 μ (1920) και 10650 μ (1924), ομαδικός αγώνας ανωμάλου δρόμου 5000 μ (1900), 6437 μ (1904), 8000 μ (1912), 10000 μ (1920) και 10650 μ (1924), άλμα εις ύψος άνευ φοράς και άλμα εις μήκος άνευ φοράς (1900, 1904, 1906, 1908, 1912). Σ αυτά τα δύο αγωνίσματα έλαμψε το άστρο του Κωστή Τσικλητήρα ο οποίος το 1908 στο Λονδίνο κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στο μήκος και το χάλκινο στο ύψος, ενώ το 1912 στη Στοκχόλμη πήρε το χρυσό μετάλλιο στο μήκος και το χάλκινο στο ύψος.

Άλλα αγωνίσματα του στίβου που αποκλείστηκαν από το Ολυμπιακό πρόγραμμα ήταν το τριπλούν άνευ φοράς (1900, 1904), η δισκοβολία με ελληνικό στιλ (1906, 1908), η δισκοβολία με τα δύο χέρια (1912), ο ακοντισμός με ελεύθερο στιλ (1908), ο ακοντισμός με τα δύο χέρια (1912), το πένταθλο (1906, 1912, 1920, 1924), και η σφαιροβολία με τα δύο χέρια (1912).

Βέβαια όσο περνούσαν τα χρόνια τα διάφορα αγωνίσματα εξελίχθηκαν και αρκετά που υπήρχαν στο πρόγραμμα δεν υπάρχουν πλέον, καθώς κάποια απλώς εκσυγχρονίστηκαν και κάποια άλλα μετεξελίχθηκαν στα αγωνίσματα που όλοι σήμερα ξέρουμε. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε την Άρση βαρών με το ένα και τα δύο χέρια καθώς και αγωνίσματα σχεδόν σ' όλα τα αθλήματα που σήμερα είναι στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών με διαφορετική μορφή είτε όσον αφορά τις αποστάσεις, είτε τον τρόπο διεξαγωγής, κοκ


Πηγές - Υλικό:
Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων
Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή - επίσημο site