Η παγκόσμια κοινότητα αποτυγχάνει στην υπόσχεσή της να μειώσει τους παιδικούς θανάτους, 98 χώρες δείχνουν να μη μπορούν να επιτύχουν το στόχο της μείωσης κατά τα δύο τρίτα μέχρι το 2015, ενώ AIDS και συρράξεις οδηγούν μερικές χώρες στην αντίθετη κατεύθυνση.


Τα τελευταία αναλυτικά στοιχεία από όλες τις χώρες του κόσμου αποκαλύπτουν ανησυχητικά αργή πρόοδο στη μείωση των παιδικών θανάτων παρά τη διαθεσιμότητα αξιόπιστων και χαμηλού κόστους παρεμβάσεων, αποκαλύπτει έρευνα της UNICEF.

Η UNICEF δήλωσε πως ενώ 90 χώρες είναι στο σωστό δρόμο για να επιτύχουν το στόχο της μείωσης των παιδικών θανάτων κατά τα δύο τρίτα μέχρι το 2015, 98 χώρες αποκλίνουν σημαντικά και σε παγκόσμιο επίπεδο ο ρυθμός της προόδου είναι πάρα πολύ βραδύς.

Η Εκτελεστική Διευθύντρια της UNICEF, Κάρολ Μπέλαμι δηλώνει πως είναι απίστευτο σε μια εποχή τεχνολογικών και ιατρικών θαυμάτων, η επιβίωση των παιδιών να είναι τόσο επουσιώδες ζήτημα σε τόσο πολλές περιοχές, ιδιαίτερα για τους φτωχούς και τους περιθωριοποιημένους.

Μια επισφαλής δέσμευση
Το 2000 τα κράτη του κόσμου, ως μέρος των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας, δεσμεύθηκαν ότι έως το 2015 θα μειώσουν τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας κάτω των 5 ετών του 1990 κατά τα δύο τρίτα. Από 93 παιδιά στα 1.000 το 1990, σε 31 στα 1.000 το 2015. Σήμερα (στοιχεία 2002) είναι στα 82 στα 1.000 παιδιά. Με τον σημερινό ρυθμό προόδου, το μέσο παγκόσμιο ποσοστό παιδικής θνησιμότητας κάτω των 5 ετών θα μειωθεί περίπου κατά το ένα τέταρτο μέχρι το 2015, πολύ λιγότερο από την κατά τα δύο τρίτα μείωση που συμφωνήθηκε από την παγκόσμια κοινότητα.

Η «Πρόοδος για τα Παιδιά» κατατάσσει τις χώρες σύμφωνα με το μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου τους από το 1990, που είναι η αφετηρία του παγκόσμιου στόχου της μείωσης της παιδικής θνησιμότητας κατά τα δύο τρίτα μέχρι το 2015. Η παιδική θνησιμότητα αφορά τον αριθμό των παιδιών που πεθαίνουν πριν από τα πέντε τους χρόνια για κάθε 1.000 γεννήσεις. Η UNICEF θεωρεί το δείκτη της παιδικής θνησιμότητας βασικό μέτρο για την πρόοδο μιας χώρας.

Άνιση πρόοδος
Οι πιθανότητες επιβίωσης ενός παιδιού διαφοροποιούνται έντονα ανάλογα με το μέρος που θα γεννηθεί. Το 2002, το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο είναι διαθέσιμα ολοκληρωμένα στοιχεία, τα 7 στα 1.000 παιδιά στις βιομηχανικές χώρες πέθαιναν πριν από την ηλικία των 5 ετών, ενώ στο άλλο άκρο, στην υποσαχάρια Αφρική 25 φορές περισσότερα (174 παιδιά στα 1.000). Στη Νότια Ασία 97 στα 1.000.

Η έκθεση παρέχει συγκριτικά στοιχεία για το πόσο γρήγορα ή αργά πραγματοποιήθηκε η πρόοδος από τα κράτη μεταξύ 1990 και 2002. Ο στόχος της μείωσης κατά τα δύο τρίτα προϋπέθεται μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου 4,4% για το διάστημα αυτό και η έκθεση αποκαλύπτει πως καμία περιοχή του κόσμου δεν το πέτυχε, αν και σχεδόν 50 χώρες το κατόρθωσαν.

Περίπου 78 χώρες απέτυχαν ακόμα και να πετύχουν ένα μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου 2%. Αυτές οι χώρες τώρα αντιμετωπίζουν ένα ακόμα πιο δύσκολο έργο. Τουλάχιστον 39 χώρες τώρα πρέπει να μειώσουν κατά μέσο όρο την παιδική θνησιμότητα περισσότερο από 8% ετησίως, στα εναπομείναντα χρόνια μέχρι το 2015 ώστε να επιτύχουν το στόχο.

Οι χώρες της Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής παρουσίασαν κατά μέσο όρο την μεγαλύτερη πρόοδο, αν και η φτώχεια και οι διακρίσεις εμποδίζουν μεγάλες ομάδες παιδιών μέσα σε αυτές τις χώρες να έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες.

Οι δέκα χώρες που παρουσίασαν την μεγαλύτερη βελτίωση στα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας κάτω των 5 ετών από το 1990 (το ποσοστό αναφέρεται στο μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου για την περίοδο 1990-2002):

1. Μάλτα (8,6%)
2. Μαλαισία (8,0%)
3. Αίγυπτος (7,8%)
4. Πορτογαλία (7,6%)
5. Ομάν (7,0%)
6. Δανία (6,8%)
7. Νορβηγία (6,8%)
8. Δημοκρατία της Τσεχίας (6,6%)
9. Ελλάδα (6,6%)
10. Λιβύη (6,6%).

Ειδικότερα για την χώρα μας που αναφέρεται στην ένατη θέση, το 1990 παρουσίαζε δείκτη θνησιμότητας κάτω των 5 ετών 11 στα 1.000 τον οποίο βελτίωσε το 2002 στο 5 στα 1.000 πετυχαίνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου για την περίοδο 1990-2002 6,6% έτσι για την περίοδο 2002-2015 θα χρειαστεί μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου μόλις 2,3%.

Βήματα προς τα πίσω
Τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας ποικίλουν σημαντικά μεταξύ χωρών και περιοχών, όμως τα πιο ανησυχητικά ευρήματα είναι οι χώρες που ο ετήσιος ρυθμός προόδου τους είναι αρνητικός. Με άλλα λόγια, παρουσιάζουν επιδείνωση με αυξανόμενα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας. Σε αρκετές χώρες της υποσαχάριας Αφρικής και της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών, τα παιδιά έχουν λιγότερες πιθανότητες να φθάσουν μέχρι τα 5 τους χρόνια σήμερα από όσες είχαν το 1990.

Οι δέκα χώρες που παρουσίασαν την μεγαλύτερη επιδείνωση στα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας κάτω των 5 ετών από το 1990 είναι (το αρνητικό ποσοστό αναφέρεται στο μέσο ετήσιο ρυθμό προόδου για την περίοδο 1990-2002):

1. Ιράκ (-7,6%)
2. Μποτσουάνα (-5,3%)
3. Ζιμπάμπουε (-3,6%)
4. Σουαζιλάνδη (-2,5%)
5. Κένυα (-1,9%)
6. Καμπότζη (-1,5%)
7. Καμερούν (-1,5%)
8. Ακτή Ελεφαντοστού (-1,1%)
9. Καζακστάν (-1,1%)
10. Ουζμπεκιστάν (-0,8%)

Το AIDS είναι μία από τις κύριες γενεσιουργές αιτίες που επηρεάζει τα ποσοστά παιδικής θνησιμότητας, ιδιαίτερα στην υποσαχάρια Αφρική. Η Μποτσουάνα, η Ζιμπάμπουε και η Σουαζιλάνδη παρουσιάζουν επίσης τα υψηλότερα ποσοστά εξάπλωσης του AIDS παγκοσμίως, 37%, 25% και 39% αντίστοιχα. Άλλες αιτίες, όπως στην περίπτωση του Ιράκ και του Αφγανιστάν είναι οι ένοπλες συρράξεις και η κοινωνική αστάθεια.

Παρά μια αμυδρή πρόοδο, η Σιέρα Λεόνε εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο ποσοστό παιδικής θνησιμότητας στον κόσμο, με πάνω από το 1 στα 4 παιδιά να πεθαίνει πριν τα πέντε του χρόνια (284 θάνατοι παιδιών για κάθε 1.000 γεννήσεις ετησίως).
Ακολουθούν: Νίγηρας (265), Αγκόλα (260), Αφγανιστάν (257), Λιβερία (235), Σομαλία (225), Μάλι (222), Γουϊνέα Μπισάο (211), Μπουρκίνα Φάσο (207) και Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (205).

Οι Αιτίες (βλ. γράφημα)
Οι ακατάλληλες συνθήκες κατά τη γέννηση – που σημαίνει ανύπαρκτη ή ελάχιστη φροντίδα στις μητέρες και έλλειψη εκπαιδευμένου ιατρικού προσωπικού στις γέννες – προξενούν το μεγαλύτερο αριθμό θανάτων που μπορούν να προληφθούν (23% όλων των θανάτων). Ακολουθούν μολυσματικές και παρασιτικές ασθένειες όπως οι οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις (18%), η διάρροια (15%), η ελονοσία (10%), η ιλαρά (5%) και το AIDS (4%).

Ο υποσιτισμός συντελεί στους περισσότερους από τους μισούς θανάτους παιδιών. Η έλλειψη καθαρού νερού και εγκαταστάσεων υγιεινής έχουν επίσης μερίδιο ευθύνης.

«Ο κόσμος διαθέτει τα μέσα να βελτιώσει την επιβίωση των παιδιών, αν μονάχα τα χρησιμοποιούσε. Εμβόλια, συμπληρώματα διατροφής και κουνουπιέρες δεν κοστίζουν πολύ και θα έσωζαν εκατομμύρια παιδιά. Όμως δεν φθάνουν σε όλα τα παιδιά αυτά τα στοιχειώδη σωτήρια μέσα. Αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει. Κανένα κράτος δεν επιτρέπεται να αφήσει ακόμα μια δεκαετία να περάσει με τόσο μικρή πρόοδο για τα παιδιά. Οι ηγέτες έχουν συμφωνήσει σε στόχους και πρέπει να είναι υπεύθυνοι για αυτούς.», επισημαίνει η Κάρολ Μπέλαμι.

Κατά περιοχή, μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής και της Ανατολικής Ασίας είναι στο σωστό δρόμο για να επιτύχουν. Όμως η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, η Νότια Ασία και η υποσαχάρια Αφρική θα χρειαστούν δραματικά μέτρα εάν πρέπει να προσεγγίσουν το στόχο που τέθηκε.
Δείτε την έκθεση αναλυτικότερα

Όποιος επιθυμεί να υποστηρίξει τις προσπάθειες της UNICEF για την καταπολέμηση της παιδικής θνησιμότητας μπορεί να συνεισφέρει στους παρακάτω λογαριασμούς στις τράπεζες:

Εθνική Τράπεζα: 169 / 480020-64
Εμπορική Τράπεζα: 031 / 80 191 081
Αγροτική Τράπεζα: 017 04 0044 16-70
ALPHA Bank: 115 00 2002 017649 (διαδικασία Κ03)
Τράπεζα Πειραιώς: 5049-001837-211
Citibank: 55 02 346484
Nova Bank: 51 98 29
HSBC: 002-066694-130
Τράπεζα Αττικής: 069 / 54799691
και σε όλα τα μηχανήματα αυτόματων συναλλαγών (ΑΤΜ) της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ