Φίλοι και φίλες του HotStation.gr, ξεκινάμε σήμερα μια μικρή περιήγηση στην ιστορία της μουσικής από τα προϊστορικά χρόνια ώς τον 20 αιώνα, εστιάζοντας στη μουσική της Δυτικής Ευρώπης, τη λεγόμενη "κλασσική" μουσική.

"Μουσική: ...Από τη σπηλιά ως το μέγαρο."
του δόκτωρος Ludvich


Θα αναφερθούμε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μουσικής των διαφόρων ιστορικών περιόδων που διαμορφώνονται ή καλύτερα επιβάλλονται τόσο από τις κοινωνικές συνθήκες, τον τρόπο ζωής, τις εκφραστικές ανάγκες του ανθρώπου όσο και από τις δυνατότητες (μορφοπλαστικές και εκφραστικές) που προσφέρει το μουσικό σύστημα της κάθε εποχής. Θα αναζητήσουμε τις κυριότερες μουσικές "φόρμες" και τους σημαντικότερους συνθέτες της κάθε περιόδου. Όλα αυτά με τρόπο απλό ώστε όλοι να αποκτήσουμε μια γενική ιδέα (μέσα και από μουσικά παραδείγματα) για το τί περιλαμβάνει αυτή η "τόσο δύσκολη" κατά την γενική αντίληψη ,κλασσική μουσική.
Λοιπόν τί λέτε, ξεκινάμε ?
...
Όχι ??
Ρε 'σεις , θα είναι ωραίο , θα σας αρέσει!!



Ι. Στη σπηλιά...

Λοιποοοόν , ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή... Ο Αδάμ λοιπόν εκεί που έπαιζε κρυφτό με την Εύα, στον κήπο της Εδέμ (τα γνωστά ...άμα σε βρω θα σε ...!) τον σταματάει ο Θεός και του λέει ότι είναι ώρα του φαγητού και να φωνάξει την Ευα να έρθει στο τραπέζι. Αρχίζει λοιπόν ο Αδάμ να φωνάζει, " Έεεε -υαααα , Έεεεε-υαααα" με τρόπο μελωδικό. Τόσο πολύ του άρεσε και άρχισε να το τραγουδάει όλη την ώρα ώσπου έσπασε τα νεύρα στο διάβολο, που μπήκε στη σκέψη ότι "Με κάποιον τρόπο πρέπει να τον διώξουμε αυτόν από δω μέσα"! Κάπως έτσι θα μπορούσε να έχει γεννηθεί η μουσική σύμφωνα με την Χριστιανική παράδοση!!! Αλλά πιο πιθανόν μάλλον είναι να γεννήθηκε στις σπηλιές, μέσα από τις κραυγές χαράς ή πόνου , ή μέσα από την εργασία και τις διαδοχικές ρυθμικές κινήσεις της ή ακόμα και από την προσπάθεια μίμησης φωνών π.χ. των πουλιών που ευχαριστούσαν τον πρωτόγονο άνθρωπο.





Για το πότε δεν μπορούμε να απαντήσουμε με ακρίβεια. Τα πρώτα ευρήματα μουσικής δραστηριότητας τα βρίσκουμε σε σπηλαιογραφίες της Γαλλίας και της Ν.Αφρικής (20000-10000 π.Χ.) όπου αναγνωρίζουμε ανθρώπινες μορφές να κρατούν αντικείμενα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μουσικά όργανα της εποχής (π.χ. μουσικά τόξα).



Παρόμοια όργανα έχουν μάλιστα βρεθεί σε ανασκαφές.Πρωτόγονα φλάουτα για παράδειγμα, φτιαγμένα από οστά ζώων που παράγουν ένα μοναδικό ήχο (σαν την σφυρίχτρα) . Σε κάθε όμως περιοχή και σε κάθε περίοδο η μουσική ήταν στενά δεμένη με τη μαγεία ή την θρησκευτική λατρεία και τελετή. Με την επανάληψη δυο ή τριών "φθόγγων" (νότες) και έναν υποτυπώδη χωρό , ο πρωτόγονος έδιωχνε τα κακά πνεύματα ή προσπαθούσε να θεραπεύσει πληγές! Όπως καταλαβαίνετε μουσικά δείγματα δε μπορούμε να έχουμε εκτός .... και αν θέλετε να ακούσετε Nick Cave!



ΙΙ.Οι πρώτοι πολιτισμοί

Δυστυχώς όμως , οι σπηλιές γκρεμίστηκαν (με κάτι σεισμόπληκτα δάνεια που δόθηκαν τότε) και από το 4000 π.Χ. αρχίζει η ανάπτυξη των πρώτων μεγάλων πολιτισμών. Της Ανατολικής Μεσογείου και Μ.Ασίας (Αίγυπτος , Μεσοποταμία) και της Άπω Ανατολής (Ινδίες, Κίνα).Ακούστε αυτό... Εδώ η μουσική παίζει πρωταρχικό ρόλο τόσο στις θρησκευτικές όσο και τις κοσμικές εκδηλώσεις (τις τελευταίες τις έχει αναλάβει η Λαμπίρη τώρα) . Για παράδειγμα, είσαι αριστοκράτης και θέλεις να οργανώσεις ένα συμπόσιο (πάρτυ) φώναζες και κανέναν καλλιτέχνη να παίξει άρπα, λύρα, φλάουτο και κανένα κρουστό. Από κρουστά υπήρχαν κυρίως κύμβαλα , κρόταλα και σείστρες. Αν ήσουν στην Κίνα , βάραγες και κανα Γκονγκ να γίνει κέφι!



Από νότες τώρα ... το αρχαιότερο μουσικό σύστημα προφανώς ήταν πεντάφθογγο.Δηλαδή παίζονταν μελωδίες πάνω σε 5 συγκεκριμένες νότες. Από την 2η χιλιετηρίδα και μετά εμφανίζεται το επτάφθογγο σύστημα από το οποίο τελικά προέκυψαν οι Τρόποι , δηλαδή οι κλίμακες .

Γενικότερα πάντως αν κρίνουμε από το ότι πολλά από τα σημερινά μουσικά όργανα της Ανατολής μοιάζουν πολύ με αυτά των αρχαίων πολιτισμών , μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η μουσική της Ανατολής διατηρεί πολλά από τα στοιχεία της αρχαίας μουσικής των λαών αυτών. Αντίθετα οι λαοί της Ανατολικής Μεσογείου που λόγω του εμπορίου έρχονταν συχνά σε επαφή, ανέπτυξαν γρήγορα νέες τεχνοτροπίες στον τομέα της μουσικής παρουσιάζοντας ταυτόχρονα , πολλά κοινά στοιχεία.


Κάπου εδώ θα σταματήσουμε. Εμπεδώστε τα αυτά (θα βάλω και τεστ!) και ετοιμαστείτε για το επόμενο μεγάλο κεφάλαιο που λέγεται ... ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ! Μέχρι τότε ... keep walking ;-)